Tek Hakimle Verilen Vergi Mahkemeleri Kararlarına Karşı İstinaf Yolunu Kapatan Düzenlemenin İptaline İlişkin AYM Kararı
Anayasa Mahkemesi 26/10/2023 tarihli ve E.2023/81, K.2023/184 sayılı kararı ile2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 18/6/2014 tarihli ve 6545 sayılı kanun’un 19.maddesiyle değiştirilen 45.maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Ancak, konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline, iptal hükmünün kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231221-8.pdf
İtiraz Konusu Kural
İtiraz konusu kuralda, konusu beş bin (2023 yılı için yirmi bin) Türk lirasının üzerinde olan davalar hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen hükümlerin istinaf incelemesine tabi tutulacağı öngörülmüştür.
Başvuru Gerekçesi
Başvuru kararında özetle; itiraz konusu kuralla öngörülen durumun mahkemeye erişim hakkı, hükmün denetlenmesini talep etme hakkı, ölçülülük ve kanuni hâkim ilkeleri ile bağdaşmadığı belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Kurala konu parasal sınırın her yıl güncellenmesi nedeniyle hangi tarihteki parasal sınıra göre istinaf kanun yoluna başvurulabileceğinin kanunda belirli bir açıklıkta ve öngörülebilir bir şekilde düzenlenmesi gerekir. Ancak kurallarda veya farklı mevzuatta bu konuda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. İstinaf kanun yoluna başvuru açısından hangi tarihteki parasal sınırın esas alınacağının açık, net ve tereddüde yer vermeyecek şekilde düzenlenmemesi nedeniyle kuralların kanunilik şartını taşımadığı sonucuna varılmıştır.
Karar İle Değişen Durum
2023 yılında vergi mahkemelerinin kesin (istinaf yoluna gidilemeyen) kararlarına ilişkin parasal sınır 20.000 TL olarak uygulanmaktadır. Söz konusu karar ile vergi mahkemelerinin vermiş oldukları kararların parasal sınırı 20.000 TL olsa dahi bölge idare mahkemesine, istinafa götürülebilecektir. Anayasa Mahkemesi, kararın dokuz ay sonra (11 Eylül 2024 tarihinde) yürürlüğe gireceğini belirtmiştir.